De wandeling (16 kilometer) gaat door het Noord-Limburgse Nationaal Park De Maasduinen vanuit Wellerlooi.

Op 15 november 2018 heb ik deze tocht gemaakt.

Nationaal Park De Maasduinen is uniek doordat de langste rivierduinengordel van Nederland zich in het gebied bevindt. Deze zijn ontstaan door een samenspel van water, wind en mens door de eeuwen heen. Hierdoor is een prachtig natuurgebied ontstaan.

Het beheer van De Maasduinen wordt gedaan door de Gemeente Bergen, Stichting het Limburgs Landschap, Staatsbosbeheer en particuliere grondbezitters. Samen zorgen zij er voor dat de flora en fauna van De Maasduinen beschermd wordt en dat iedereen kan blijven genieten van deze unieke natuur. 

Water heeft de grootste rol gespeeld bij het ontstaan van De Maasduinen. Om een beeld te krijgen van wat er in het verleden gebeurd is, gaan we terug naar de tijd dat de Rijn nog door het gebied stroomde en de Maas een zijtak was van de Rijn. Vandaag de dag zijn nog steeds sporen te vinden van de Rijn op bijvoorbeeld Landgoed de Hamert. In de bodem zit namelijk nog steeds Rijngrind verborgen.

De wandeling start vanaf het parkeerterrein van café Het Centrum bij de kerk in het dorp Wellerlooi. Via een lang bospad vanuit het dorp kom ik op het Landgoed De Hamert van het Limburgs Landschap. De tocht volgt de rand van de heuvelachtige Maasduinen en de Dikkenberg met uitzicht over het boerenland en even later langs de plassen van het Heerenven. Door de droogte staat in het ven zeer weinig water.

Wat mij daar dan weer opviel was een met dauwdruppels bedekt vogelveertje. Erg mooi.

Verderop ligt het Westmeerven met de vogelkijkhut die de naam draagt “Westernest”. Aan de overzijde van dit ven kijk je uit op Duits grondgebied met diverse windmolens voor groene stroom. Dat is dan wel weer een stukje horizonvervuiling.

Verder door een prachtig stuk natuur over hoge duinen gaat de wandeling langs een groot heideveld (de Looierheide) met grazende Kempische heideschapen en langs de vennen van het Pikmeeuwenwater. (Zou die naam te danken zijn aan agressieve meeuwen? Ik heb ze niet gezien.)

Dan volgt een bosgebied en voert de wandeling langs het Geldernsch-Nierskanaal. Hoewel het nu meer lijkt op een snelstromende bergbeek is het Geldernsch-Nierskanaal vroeger toch echt gegraven. Dit is gedaan om de Duitse landbouwgebieden te ontwateren. Vanaf de Duitse grens heeft het kanaal vrij spel gekregen. Op deze manier kan het water zijn eigen weg vinden en ontstaan er natuurlijke oevers. In het Duitse Geldern takt het van de rivier de Niers af en stroomt in de vorm van een afwateringskanaal in westelijke, later in zuidwestelijke, richting. Het loopt drie kilometer over Nederlands gebied, waarbij de waterloop meer het natuurlijke karakter van een kronkelend beekje krijgt. Het verval in Nederland bedraagt 7 meter. Daarbij loopt het kanaal of de beek door Landgoed De Hamert en komt uiteindelijk uit in de Maas. De waterloop kwam omstreeks 1770 tot stand. Niet duidelijk is of het Nederlandse deel gegraven is, dan wel een aansluiting van een (tegenwoordig) Duits afwateringskanaal op een bestaande beek is geweest.

Na het bosgebied volgt weer een uitgestrekt heideveld en over dit gebied zijn enkele bijzonderheden te vermelden.

Iets naast het wandelpad staat een groot houten kruis. Nieuwsgierig geworden loop ik er naar toe en lees een stuk over de geschiedenis.

In de Tweede Wereldoorlog werd op Landgoed De Hamert een aantal leiders van het Limburgs Verzet gefusilleerd. Een eenvoudig houten kruis markeert de plaats, waar na de oorlog hun massagraf is gevonden. Het verhaal erachter is best wel heftig.

Het monument herinnert aan de dood van zeven mannen in de Tweede Wereldoorlog. Zij zijn op deze plek in mei 1943 doodgeschoten door een Duits vuurpeloton, omdat ze deelnamen aan de meistakingen in 1943.

In eerste instantie werden in Limburg vier stakers ter dood veroordeeld. De commissaris-generaal voor de Openbare Veiligheid in Duitsland vond dit niet voldoende. Ook drie mijnwerkers moesten ter dood worden veroordeeld. In een bus van het leger werden de zeven mannen afgevoerd naar deze plek, een oefenterrein van de Duitse Wehrmacht. De executie werd uitgevoerd door een uit vijftien man bestaand vuurpeloton. Bob Rouman, een van de verzetsstrijders, sprak zijn lotgenoten moed in: “Als we sneuvelen, vallen we in het veld van eer.” Vervolgens weigerde hij een blinddoek. Steunend op zijn stok zag hij de Grüne Polizei het geweer schouderen. Zijn laatste woorden waren: “Leve het vaderland, leve de koningin.”

De zeven verzetsstrijders werden hier in een massagraf begraven.

In 1946 is het massagraf ontdekt en zijn de verzetsstrijders herbegraven. In 1950 heeft de gemeente Bergen hier het monument geplaatst.

Iets verderop ligt een bolle heuvel in het heidegebied. Het blijkt een zogeheten “Vorstengraf” te zijn.

Grafvelden met vondsten van klokbekers wijzen erop dat er 4.000 jaar voor Christus al mensen in De Maasduinen leefden. Aan de rand van de Twistedenerweg bij Landgoed de Hamert werd in 1930 een groot grafveld ontdekt met ongeveer honderd graven. Deze graven maakten deel uit van een groot urnenveld. 
Het Vorstengraf op Landgoed de Hamert is een van de grootste grafheuvels van Nederland. In 1992 is de schade die aan het Vorstengraf gemaakt is tijdens de Tweede Wereldoorlog, hersteld. Hierbij is onderzoek gedaan en werd bevestigd dat het om een grafheuvel gaat. Het graf is echter ongestoord gebleven en is daardoor uniek in Nederland.

Het Vorstengraf stamt uit de oudste periode. Door de ligging en de omvang van de grafheuvel (doorsnede 20 meter en een hoogte van 3 meter vermoedt men dat een belangrijk persoon deze heuvel als laatste rustplaats heeft gekregen. In 1992 is de grafheuvel gerestaureerd. Bomen zijn verwijderd en de oorspronkelijke vorm van de grafheuvel, die door graafwerkzaamheden in de Tweede Wereldoorlog was aangetast, is in ere hersteld. Het graf zelf is ongestoord gelaten.

Verder over diverse stuifduinen en door heidegebied kom ik bij de uiterwaarden van de Maas. Ruim een kilometer gaat het pad dan langs de oevers van deze rivier. De prachtige solitaire eik naast de rivier zet ik toch ook even op de foto. Een stuk verder ligt het dorp Wellerlooi, maar eerst beklim ik nog even de uitkijktoren. Boven heb je een prachtig uitzicht op de omgeving.

Na het verlaten van de toren passeer je een prachtige oude wegwijzer. Het is een echte “handwijzer”.

Met de kerktoren in zicht loop ik weer terug naar het parkeerterrein bij de kerk.