naar het weerterbos, maarheeze


Tussen de Brabantse plaats Eindhoven en de Limburgse plaats Weert ligt het dorp Maarheeze. Het dorp ligt geheel in Brabant maar grenst voor een groot deel aan de provincie Limburg. Hier start deze aardige rondwandeling vanaf het NS-station. Makkelijk als je met de trein komt of met de auto in verband met het grote gratis parkeerterrein bij het station.

De route is 20 kilometer lang en te downloaden via www.klikprintenwandel.nl/wandelroutes/naar-het-weerterbos

Ik liep de route tijdens een warme en zonnige dag op 8 april 2020.


Direct vanaf het NS-station loop je over industrieterrein “Den Engelsman”. Hier werd in de jaren vijftig van de vorige eeuw door Philips een fabriek gebouwd. Tijdens hoogtijdagen werkten er zo’n 2.000 mensen. Helaas is die tijd voorbij. Philips trok zich terug en uiteindelijk zijn vele Philipsgebouwen gesloopt.

De weg die je oversteekt naar het natuurgebied heet “Philipsweg” en die naam geeft thans ook de werkelijkheid aan: Philips is weg.


Via enkele bospaden loop je door het fraaie bosgebied van de “Hugterheide”. Ondanks de naam is er bijna geen hei te bekennen. Tot 1900 was het een heidegebied met arme grond. Vanaf die tijd begon men het gebied te bebossen met voornamelijk naaldbos. Stichting Het Brabants Landschap verwierf in 1979 de grond en is begonnen het bos uit te dunnen met behoud van oude bomen. Het moet steeds meer een bos worden met eiken en berken met hier en daar een grove den. Het gebied ligt ten westen van het Weerterbos en geheel op grondgebied van de provincie Noord-Brabant.


 

Langs een open gedeelte, waar een dennenboom staat met een opvallende kronkel in de stam, gaat de route over een knuppelbrug door een wat natter deel van het gebied.


De route gaat hier door en over het grensgebied van Noord-Brabant en Limburg. Je komt bij een omheind leefgebied van edelherten waar je vanaf een uitkijktoren (gebouwd op de plaats waar boerderij ‘De Grashut’ tot 2006 heeft gestaan) een mooi zicht hebt over het leefgebied. Tijdens de bronstijd in september/oktober kun je deze burlende dieren aanschouwen tijdens excursies die Stichting Het Limburgs Landschap dan organiseert. Meer informatie op www.limburgs-landschap.nl

In 2005 zijn hier edelherten uitgezet in een afgebakend deel van 150 ha. Van nature kwam het edelhert in heel West-Europa voor maar verdween rond de 18e eeuw. Sinds de komst van de edelherten is er een grote belangstelling voor het Weerterbos.  Daarom is ook de toren gebouwd om de dieren te kunnen spotten.


Vanaf de uitkijktoren gaat de wandeling via enkele grindpaden naar het ‘Grenskerk monument’.

In 1648 was het huidige Nederland verdeeld in een protestants en katholiek, Spaans deel. De grens lag net ten westen van het Weerterbos. In het Brabantse deel was de katholieke godsdienst verboden, maar aan de Weertse kant niet. Daarom richtte men in het Weerterbos een kerk op zodat katholieken uit Brabant toch naar de mis konden gaan. In het moeilijk toegankelijke Weerterbos hoefden ze ook niet te vrezen voor pottenkijkers. Deze kerk heeft gefunctioneerd tot 1712 en verviel daarna. In 1953 werden nabij boerderij ‘De Grashut’ de fundamenten opgegraven. Vanaf die tijd is het een openluchtkerk.

Namen van wegen doen nu nog denken aan die lang vervlogen tijd. Zo heet de weg van Budel naar Weert de ‘Geuzendijk’ en het pad dat van Maarheeze naar de Grashut loopt de “Oude Kerkdijk’. In 1982 schonk de gemeente Weert het grenskerk monument aan Stichting Het Limburgs Landschap.


Je komt nu bij het Weerterbos. Het is een gebied van 800 ha waarvan Stichting Het Limburgs Landschap ruim 600 ha in eigendom heeft. Omdat het in een laagte ligt, waar het water slecht weg kon, was het terrein van oorsprong erg moerassig. Vanaf 1900 is men gestart met ontwateringsprojecten om de gronden geschikt te maken voor land- en tuinbouw. Diverse beken zoals de Oude Graaf en waterlopen zorgden voor een snelle afvoer van het water. Ondanks die maatregelen bleef het gebied nog steeds nat. Stichting Het Limburgs Landschap vormt de productiebossen en landbouwgronden weer om naar natte natuur. 

 

Verder lopend over bospaden kom je in de buurt van het “Grenspaalmonument”.  Links langs het pad passeer je eerst een indrukwekkende mierenhoop, waar op deze warme dag de mieren al actief zijn.


Via een smal pad langs het Sterkselsch Kanaal  kom je bij het monument grenspaal “De oude Meulenstat van Hugten” (zie punt 3 van de routebeschrijving).

De naam zou een verbastering zijn van “de paal te stade die meulen” of in hedendaags Nederlands: “de paal die bij de molen staat”.

Bij de Sterkselse Aa te Hugten stond in de Middeleeuwen, waarschijnlijk al in de 12e eeuw, een water- en rosmolen (als er te weinig water was kon de molen ook door een paard worden aangedreven). Bij deze molen grensden Hugten, Sterksel en Someren aan elkaar. Op dit punt vormde de Sterkselse Aa de scheiding tussen de goederen van Sterksel en Hugten. De molen is al in 1540 afgebroken.

Hugten is een buurtschap van Maarheeze, vroeger ook wel Heuchten genoemd. De naam betekent vermoedelijk: hoog gelegen. Vanaf 1223 een enclave, (een piepklein zelfstandig staatje) een vrij bezit van de adellijke Cisterciënzer nonnen van Onze Lieve Vrouw van Munster in Roermond, later diverse malen verkocht. Vanaf circa 1795 maakte het landgoed als particulier eigendom deel uit van Maarheeze.

Rond 1919 werd het Sterkselsch Kanaal gegraven, dat hier in de plaats kwam van de Sterkselse Aa die ten noorden hiervan nog wel intact is gebleven. Het kanaal, vroeger hier dus de Aa, wordt gevoed met water uit onder andere de Oude Graaf en de Bossche Graaf die ontstaan in het lage gebied ten westen van Weert.

De grenspaal die hier staat is geplaatst in 1745. De eerste paal werd waarschijnlijk in 1548 geplaatst. Daarvoor werd de grens aangegeven door een oude eik (Kruiseik). De naam Kruiseik werd gegeven aan een solitaire eik die als herkenningsteken in het landschap stond. Hier op dit punt komen nu vier gemeenten samen, te weten: Cranendonk (vroeger Maarheeze), Someren, Nederweert en Weert.


Verder lopend door het gebied zie je verscheidene waterlopen die in vroegere tijden werden gegraven om het vele water af te voeren uit het gebied. Eén van die waterlopen (foto links) was volledig begroeid door de Gewone dotterbloem. Een prachtig gezicht.

 

In een andere waterloop (foto onder) vielen de vele witte bloemen op van de Waterranonkel.


De wandeling gaat verder door een gebied waar diverse vennen liggen met daar tussendoor smalle paden met soms een waterloop er langs. Lopend over de Grasdijk passeer je een vogelkijkhut van waaruit je over het erachter gelegen ven de vele watervogels kunt bekijken.


Na het oversteken van een gedeelte van het Sterkselsch Kanaal wat ook weer lijkt op een beek of waterloop (zie punt 5 van de routebeschrijving) loop je over een pad op een grasdijk om een waterplas heen in het gebied de Laarder Heide.


 

Langs een lang smal pad richting horecagelegenheid Daatjeshoeve zag ik verschillende soorten mos staan en daarvan bijgaand een tweetal foto’s.

 


De Daatjeshoeve is in 1941 door de heer Waltje Gruythuysen gebouwd. Hij was een rijke industrieel uit Weert en gaf de boerderij de naam van zijn vrouw: Daatje.

Mevrouw wilde er zelf niet gaan wonen, want zij vond dat het te ver van de bewoonde wereld af lag. Daarom werd de boerderij verpacht. In 1971 is het geheel verkocht en heeft er tot april 2007 een familie gewoond. De huidige eigenaar heeft na twee jaar verbouwen hier het “Fiets- en Wandelcafé Daatjeshoeve” geopend.

 

Helaas was deze gelegenheid nu gesloten in verband met het coronavirus.

Normaal is het van dinsdag tot en met zondag open van 10.00 uur tot 21.00 uur.


Verder lopend over zand- en graspaden kom je langs het Weerterbos waarvan een gedeelte bestaat uit berken. De vele mannelijke katjes van de wilgenbomen vielen nu erg op en van dichtbij zien ze er verschillend uit. De paden in het gebied kunnen soms erg modderig zijn, maar daarin voorziet de routebeschrijving door een alternatief aan te bieden (zie punt 6 van de beschrijving).


Langs een mooie waterloop, de “Oude Graaf”, gaat de route verder door een gedeelte van het bos waar op omgezaagde bomen paddenstoelen groeien en waar de krentenboompjes in deze tijd van het jaar in bloei staan.


Daarna gaat de route gedeeltelijk door een open gebied waar vele dennen zijn omgedaan. Er groeien nu ook verscheidene krentenboompjes en de op de bodem verschijnt het plantje “schapezuring”.

De plant met fris zuur smakend blad komt voor op schrale grond en is alleen geschikt voor begrazing door schapen. Vandaar ook de naam van de plant.


 

 

Via het bosgebied van de “Hugterheide” gaat de wandeling verder en steekt de Philipsweg weer over.

 

Lopend langs een trimparcours en verderop langs de buitenzijde van industrieterrein “Den Engelsman” eindigt de tocht bij het beginpunt: het NS-station van Maarheeze.


Reactie plaatsen

Reacties

Coen van de Wijdeven
3 jaar geleden

Schitterend beschreven. Duidelijk en mooie foto's. Ik ben verslingerd aan trailrunnen en dankzij de pagina erg veel leuke routes opgedaan. Gaan we zeker allemaal lopen.
Bedankt voor het delen van veel prachtige trails!
gr Coen

Toon Sanders
4 jaar geleden

Weer een pagina mooie foto's Willem , met zeer veel informatie.

Adrie
4 jaar geleden

Mooi fotoverslag tevens leerzaam! Inderdaad "Philips is weg" in Maarheeze. De oude lichttak van Philips zit daar nu onder nieuwe naam Signify.