Vanuit het plaatsje Stiphout, gemeente Helmond, is een aardige rondwandeling uitgezet van 16 kilometer. De route gaat eerst half om Stiphout heen en gaat vervolgens door natuurgebied de Warande bij Helmond. Verder langs de Goorloop naar het landgoed Croy en via de Molenheide en de Geeneindsche Heide weer terug naar het startpunt.

Ik liep deze wandeling op 18 januari 2021.

De routebeschrijving kun je vinden op: https://www.klikprintenwandel.nl/wandelroutes/langs-de-goorloop

Zoals in de inleiding al gezegd, gaat de route half om Stiphout heen. Je komt net buiten de bebouwde kom aan de rand van akkerland bij de “Oude Toren” van Stiphout.

Tot het jaar 1823 stond er de Sint-Trudokerk compleet met een toren. De eerste vermelding van deze kerk stamt uit 1342. Door een brand na een blikseminslag werd de kerk flink beschadigd maar werd weer opgebouwd.  Op een tekening uit 1791 staat die kerk er nog. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd Stiphout in 1587 platgebrand en ook de kerk leed toen weer grote schade. Vanaf 1648 werd de kerk protestants en moesten de katholieken uitwijken naar een ‘schuurkerk’. Toen de kerk door Napoleon weer werd teruggegeven aan de katholieken was de kerk inmiddels een bouwval en werd in 1823 gesloopt. De stenen werden veelal gebruikt voor verfraaiing van de schuurkerk. Alleen de toren bleef staan.

Vanaf de toren gaat de wandeling over een zandweg tussen diverse akkers door. Als je omkijkt zie je in de verte de oude toren staan en rechts daarvan wat verder naar achter de huidige Sint-Trudokerk die in het centrum van Stiphout staat. Je komt langs een paar schuren. De aanwijzingen in de routebeschrijving volgend volg je op een smal graspad langs een meanderend beekje (zie punt 3 van de routebeschrijving) met de naam “Stiphoutse Loop” die verderop uitmondt in de “Goorloop”.

Eerst volg je de Stiphoutse Loop waarna de route afbuigt naar de buitenste bebouwing van Stiphout. Over een verharde weg, een grindpad en over weer een stukje verharde weg, gaat de route over een brug over de “Goorloop” en loop je het natuurgebied “De Warande” in, dat dicht tegen Helmond aanligt.  De Helmonders spreken hier over “De Vraand”.  Warande is een naam die gebruikt werd voor een besloten jachtterrein. Het gebied kwam in 1314 in het bezit van de Heren van Helmond.

Middenin het gebied ligt een grafeiland met een grafkelder waar leden van de familie Wesselman van Helmond en leden van de aanverwante familie Carp zijn begraven.

Het oudste graf op de heuvel is van Anna Sibilla Wilhelmina Plencker, de vrouw van de laatste Heer van Helmond. Men neemt aan dat het grafeiland is aangelegd na haar overlijden op 25 april 1817. Onder de zerken liggen elf personen begraven. De laatste begraving was in 1955. Douairière van jonkheer Carel Frederik IV werd toen bij haar man begraven. Dit echtpaar is later op de Hervormde begraafplaats aan de Molenstraat in Helmond herbegraven.

“Heerlijckheit Helmont” inclusief het kasteel was vanaf 1781 eigendom van jonkheer Carel Frederik I Wesselman. Bij de overdracht op 10 januari 1921 van het kasteel aan de gemeente Helmond door de familie Wesselman van Helmond was de Warande niet inbegrepen. Pas 8 jaar later in 1929 wordt de Warande door de gemeente aangekocht; het grafeiland blijft nog in handen van de familie. Om de door de gemeente in rekening gebrachte jaarlijkse onderhoudskosten te besparen werd door de familie besloten de begraafplaats aan de gemeente te schenken. Dat gebeurde onder de voorwaarde dat de begraafplaats in stand zou worden gehouden zolang er kinderen van jonkheer Carel Frederik Wesselman van Helmond in leven waren. Deze voorwaarde verviel toen beide bovengenoemde dochters in 1987 overleden. Zo werd de gemeente Helmond op 16 januari 1975 uiteindelijk eigenaar van heel de Warande.

Op het grafeiland bevindt zich ook een grafkelder. Deze kelder was oorspronkelijk met een ijzeren deur afgesloten, maar toen deze door vandalisme werd vernield liet de familie de toegang in 1959 dichtmetselen. In 2002 werd de dichtgemetselde toegang geopend en kon men beginnen met de restauratie. Toen bleek dat er 17 personen in deze kelder waren bijgezet. Er bevinden zich 15 afsluitstenen, waarvan de oudste dateert uit 1865 en de jongste van 1918. Hier zijn ook nakomelingen bijgezet van Jacob Arnoud Carp, echtgenoot van Anna Wilhelmina Wesselman van Helmond en de grondlegger van J.A. Carp’s Garenfabrieken. In de opening naar de kelder werd een fraai hekwerk geplaatst. Tussen poort en grafkelder werd een pad aangelegd en er werd een trap gemaakt naar de grafheuvel. Om vandalisme tegen te gaan werd de dam naar het eiland verwijderd zodat met de begraafplaats alleen met een uitneembare brug of met een bootje kan betreden.

Aan de overzijde van het grafeiland gaat de route verder en loop je na een sportpark over een fietspad, waarlangs een gezellig zitje staat. Via een stukje over een verharde weg (je bent dan inmiddels bij punt 5 van de routebeschrijving) ga je linksaf langs een waterloop die uitkomt in de Goorloop, de naamgever van deze wandeling. Deze beek ontspringt bij Mierlo in het natuurgebied “Sang en Goorkens”. Daarna stroomt ze tussen Helmond en Stiphout (hier dus) en tussen Lieshout en Aarle-Rixtel verder ten westen van Beek en Donk om uiteindelijk bij Boerdonk uit te monden in het riviertje Aa.

De Goorloop loopt ook over het landgoed Croy en al van verre zie je kasteel Croy en de tegenoverliggende boerderij.

Kasteel Croy ligt op het Landgoed Croy dat verspreid ligt in Aarle-Rixtel en in Stiphout.

Het kasteel stamt uit de 15^e eeuw. Wanneer het precies is gebouwd is niet bekend, maar wel is bekend dat een zekere Rutger van Erp op Strijp (is een deel van Aarle-Rixtel) een slotje met een hoeve bezat in 1472. Rutger van Erp verkoopt het slotje in 1477 aan Jacob van Croy. Hieraan heeft het kasteel zijn naam te danken. De familie Van Croy behoorde bij de Bourgondische hofadel. Deze Jacob werd in 1436 op het kasteel van Chimay in België geboren en hij is de zoon van Jean II de Croy, prins van Chimay. Jacob is maar 17 jaar eigenaar geweest van kasteel Croy.

In 1494 verkocht hij het aan Cornelis de Eerste van Bergen en het is waarschijnlijk dat deze Cornelis het kasteel zodanig heeft verbouwd tot zijn huidige vorm. Ook liet hij het poortgebouw toen bouwen.

Diverse adellijke families hebben nadien in het kasteel gewoond en de laatste was Freule Johanna Carolina Constantia Wilhelmina van der Brugghen. Zij werd Freule Constance genoemd.  Samen met haar ouders en drie broers kwam zij vanuit Utrecht hier wonen.

In 1809 overnachtte koning Lodewijk Napoleon op het kasteel. Bekend is dat de toen dertienjarige Constance van de koning enkele cadeaus ontving (een halssnoer, oorringen en een haarkam). De familie heeft veel verdriet gekend. Bij een duel verloor haar jongste broer Louis het leven en zes jaar later overleed haar oudste broer Gideon. Haar vader stierf in 1828 en samen met haar moeder, die erg hulpbehoevend was, bleef Constance op het kasteel wonen. Haar oudste broer George kwam na zijn pensionering weer op het kasteel wonen. Moeder overleed in 1843 en George in 1864. Het landgoed en het kasteel kwam toen in zijn geheel in het bezit van Freule Constance.  Zij heeft nadien een testament laten opmaken waarin werd bepaald dat kasteel Croy na haar dood bestemd moest worden als tehuis voor arme mensen uit Stiphout en Aarle-Rixtel. Het tehuis kreeg de naam Geloof, Hoop en Liefde.

In 1990 is het kasteel flink gerestaureerd en is het verhuurd aan diverse bedrijven met respect voor de historische waarde.

Vóór de gracht van het kasteel vervolg je de route over een onverhard pad (zie punt 6 van de routebeschrijving) verder over het landgoed. Met een laatste blik op het kasteel vervolg je de wandeling en ik kreeg hier de indruk dat ik over een oude toegangsweg van het kasteel liep. Uitkomend bij een verharde weg ga je linksaf tot bij een brug over de Goorloop.

Direct na de brug rechts en volg je geruime tijd het graspad langs de beek tot aan een T-splitsing.

Voorbij deze T-splitsing loop je via een bospad het bosgebied “Molenheide” in.  Op een gegeven moment passeer je een drooggevallen ven wat duidt op een te lage grondwaterstand (punt 7 van de routebeschrijving).  Langs de route staan enkele dode bomen waar op de ene de ‘Tonderzwam’ groeit en op een andere het ‘Gewoon Elfenbankje’.

Een stukje verderop staat een informatiebord over de “Schapengracht”. De Schapengracht is een ven met een bijzondere langgerekte vorm (zie foto's hieronder). Uit onderzoek is gebleken dat het ven oorspronkelijk een smeltwatergeul is uit de laatste ijstijd (meer dan 10.000 jaar oud). Het ven heeft een bijzonder hoge natuurwaarde doordat het water van het ven in contact staat met kalkhoudend water uit de ondergrond waardoor bijzondere plantensoorten kunnen groeien.

Je komt in de Stiphoutse bossen. Het is een natuurgebied van 525 ha en ligt op de grens van drie gemeenten (Helmond, Nuenen c.a. en Laarbeek). Het gebied wordt doorsneden door de Gerwenseweg, een weg tussen Stiphout en Gerwen.

Er liggen vele vennen en door de lage grondwaterstand staan diverse vennen geheel droog, zoals het ‘Kikkerven’ (linksboven). 

Daarna kom je nog langs het ‘Wasven’ (rechtsboven), het ‘Kromven’ (linksonder) en het ‘Kulkesven’ (rechtsonder).

Via fraaie bospaden kom je nog langs het ven met de naam “Langdaalven” (foto hieronder).

Het ligt op het laagste punt van de Stiphoutse bossen.

De routebeschrijving bij punt 10 verder volgend ben je al gauw weer bij het startpunt van deze wandeling.