klokkenberg-tocht, overloon
Een aardige wandeling aan de rand van de Peel vanuit het dorp dat aan het einde van de Tweede Wereldoorlog bijna geheel werd verwoest tijdens de “Slag om Overloon”. Hier is ook het Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum gevestigd. De tocht gaat door bosgebieden en kleine heideveldjes. Ook over paden langs de Loobeek.
Een duidelijke routebeschrijving en een plattegrond staan op https://www.klikprintenwandel.nl/wandelroutes/klokkenbergtocht
Deze wandeling van 16 kilometer liep ik op 29 juli 2020.
De wandeling start in het centrum van Overloon op de parkeerplaats aan het 14 Oktoberplein.
Aan het plein staat de H. Theobalduskerk en die ziet er nog vrij nieuw uit. De geschiedenis leert dat er in 1441 al een kapelletje stond in Overloon en dat veel later er een kerk is gebouwd. Maar tijdens de Slag om Overloon in het najaar van 1944 werd ook de kerk compleet verwoest. Pas met Kerstmis 1956 werd de nieuwe en huidige kerk in gebruik genomen. Het schijnt dat de toenmalige pastoor een ander kerkgebouw wilde als het bisdom en het heeft jaren geduurd voordat die pastoor eindelijk zijn kerk naar Zwitsers ontwerp mocht laten bouwen. Het was “gerommel binnen de kerk” zullen we maar zeggen.
Al snel na het begin van de wandeling passeer je het oorlogsmuseum waar voor de ingang een Amerikaanse Shermantank staat opgesteld met de naam Able Abe.
De naam verwijst naar een Shermantank die door de 7e pantserdivisie van de Amerikanen werd gebruikt tijdens de Slag om Overloon, maar door de Duitsers werd uitgeschakeld. Het betreft hier dus niet het originele exemplaar, maar een reconstructie ervan.
Mocht je interesse hebben in de oorlogsgeschiedenis en een bezoek willen brengen aan het museum, dan kun je alle informatie vinden op https://www.oorlogsmuseum.nl
Je verlaat Overloon via een grindpad met de naam “De Vers” en gaat verder over bospaden en langs een open heidegebied.
Het geblaat van vele schapen trok mijn aandacht en even verderop liep een grote kudde. Altijd weer leuk om even bij stil te staan.
De route volgend kom je langs een bosrand (zie de routebeschrijving bij punt 3) waar links in de berm een betonnen paal staat met aan een zijde het naambordje “Land van Cuijk” en aan de andere zijde “Land van Kessel”. Het is een van de in totaal 12 herstelde grenspalen die in 2013 zijn geplaatst. De grenslijn loopt vanaf de Wilbertsputpaal bij de Willibrordusput- en kapel te Geijsteren, ten noordoosten van Venray, via De Smakt tot voorbij de Vredepaal in de Vredepeel in het zuidwesten van Overloon.
Het blijkt dat je hier op een van de oudste landsgrenzen van Nederland staat. Anno 1200 liep hier de grens tussen het Land van Cuijk en het Land van Kessel en heeft zo’n 800 jaar de diverse machthebbers aan beide zijden overleefd. In grote lijnen zijn dat de Middeleeuwse gebeurtenissen (1200-1648), de Spaanse overheersing (1648-1713), de Pruisische tijd (1713-1794), de Franse tijd (1794-1815), het Nederlands Koninkrijk (1815-1830), een Belgische tijd (1830-1839) en tot op heden het Koninkrijk der Nederlanden, in de vorm van gemeente- en provinciegrens.
De grenspalen hebben allemaal een kenmerkende naam en de paal op de bijgaande twee foto’s heet “Paal bij Coepkenshoff”. De naam ‘Coepkens’ is een verwijzing naar de koppen van de zandverstuivingen in de buurt.
Voorbij de grenspaal gaat de route langs een wijds akkerland en over een brugje over het Afleidingskanaal van de Loobeek. Opmerkelijk dat er aan een zijde van de brug gewoon water in het kanaal is te zien en aan de andere zijde een droge bedding. Dit zal wel te maken hebben hoe het waterschap de stuwen heeft geregeld en het droge seizoen zal ook wel een rol spelen.
Na het passeren van een groot perceel van een bloemenkwekerij gaat de route over een breed grindpad waarlangs vele braamstruiken staan. In deze tijd hangen er al vele rijpe bramen aan en ik laat ze mij goed smaken.
Na een oversteek van een doorgaande weg loop je verder via een vee rooster over een onverhard pad. Daar staan vele bloemen in de bermen en opvallend veel met een gele kleur.
Er bloeit onder andere (van links naar rechts) de Middelste Teunisbloem, het Boerenwormkruid en het Sint Jacobskruiskruid. Die laatste heeft zich enorm verspreid, je ziet het echt overal. De boer moet oppassen dat deze plant niet tussen het hooi als veevoer belandt, want het is voor koeien en paarden bijzonder giftig.
Via het pad door het landbouwgebied kom je bij een brugje en een stuw over de Loobeek.
De Loobeek ontspringt ten noorden van de Limburgse plaats Ysselsteyn en mondt uit in de Maas bij de Brabantse plaats Vierlingsbeek. In het verleden is de beek op diverse plaatsen gekanaliseerd. Deels is en wordt de beek weer in oude glorie hersteld waardoor ze weer gaat meanderen en er zodoende meer water wordt vastgehouden in het gebied waar op grote schaal akkerbouwers actief zijn.
Lopend over het pad langs de Loobeek zag ik in de bermen brandnetels staan waarin vele zwarte rupsen zaten.
Het blijken rupsen van de Dagpauwoog, een kleurrijke vlinder die er ook rondfladderde.
Vanwege de droogte wordt er nu veel water gesproeid over de percelen met maïs. Dat alle materieel dat daarvoor gebruikt wordt niet altijd in een goede staat van onderhoud verkeert mag duidelijk zijn zoals te zien is aan een fontein van water dat via een scheur in de pijpleiding over het wandelpad uitwaait. Maar goed, ik kwam er droog langs en kon verder langs de beek om uiteindelijk via een stenen brugje het landbouwgebied te kunnen verlaten.
Voorbij een houten stalletje (zie de routebeschrijving bij punt 5) kom je aan de rand van een bosgebied bij een informatiepaneel wat uitleg geeft over de tweede grenspaal in deze wandeling.
Deze tweede grenspaal, met de naam “Spurkt-Paal in der Heyde”, staat aan de overzijde van een weiland in een houtwal. De paal is genoemd naar de streek Spurkt zoals het hier vroeger heette tussen Overloon en Venray. Toen in vroegere tijden deze paal hier werd geplaatst was het een groot heidegebied wat later voor de landbouw geschikt is gemaakt.
De route gaat verder over een zandweg bij het bordje “Overloonse Duinen” en je moet daar het juiste pad kiezen aan je rechterhand om het bosgebied in te gaan (middelste foto). Je loopt hier verder over diverse leuke bospaadjes.
Via een verhard fietspad kom je weer op een bospad en beland je in het duingebied van Overloon.
In dit heuvelachtige gebied tref je vele struiken aan van de jeneverbes.
Over een breder zandpad verlaat je het gebied weer.
Na het duingebied gaat de wandelroute weer over diverse bospaden waarlangs hier en daar een enkele paddenstoel staat.
Verderop (je loopt dan via de punten 7 en 8 van de routebeschrijving) loop je na een korte klim en afdaling over een heuvelrug over een open heidegebied.
Na de heide loopt de route verder over een pad waarlangs de hazelaar groeit waarvan de noten nog niet eetbaar zijn.
Daar vlakbij een ontroerend tafereel van twee bomen die elkaar niet kunnen missen.
Daarna voert de wandeling langs een recreatieplas en dan kom je bij een bosrand langs landbouwgebied. De boer heeft naast zijn akker een brede strook ingezaaid met een bloemenmengsel. Momenteel bloeit daar onder andere: de Blauwe Korenbloem, de Lila Korenbloem en de Gekroonde Ganzenbloem (bovenste foto's van links naar rechts).
Maar ook het Groot Kaasjeskruid, de Roze Korenbloem en de Gele Ganzenbloem (onderste foto's van links naar rechts).
Na het zien van alle bloemenpracht gaat de tocht over paden en over een open strook onder hoogspanningslijnen door naar een bosgebied.
Aan de rand van het bos groeit hier de Westerse Karmozijnbes. Het is eigenlijk een tuinplant, maar op zandgronden en sinds enkele jaren op enkele plaatsen in Midden-Limburg lijkt het of er een ware invasie van deze plant aan de gang is. De plant heeft opvallende bloemtrossen en het is prachtig om te zien hoe eerst de knoppen zijn te zien, dan de bloemen en tenslotte de zwarte bessen. De trossen hangen licht naar beneden. Omdat de bessen graag door vogels worden gegeten, verspreidt de plant zich snel.
Er is ook een soort, de “Oosterse Karmozijnbes”. De trossen daarvan gaan niet hangen.
Verder lopend kom je uit bij een militaire begraafplaats (punt 10 van de routebeschrijving).
Hier liggen vele Engelse militairen begraven. De Engelsen hebben hun gesneuvelde soldaten hier een laatste rustplaats gegeven in de directe omgeving van het slagveld waar zij hun leven geofferd hebben voor onze vrijheid. Destijds waren er kruisen geplaatst die in 1953 zijn vervangen door stenen grafzerken. Er liggen hier 280 gesneuvelden: 279 Engelsen, waarvan 265 soldaten en 14 vliegers, en één Nederlander.
Ook staat er een paneel waarop de Slag om Overloon staat beschreven.
Hieronder de letterlijke tekst, omdat die de situatie van toen goed weergeeft.
De slag om Overloon van 26 september tot 14 oktober 1944.
Meer dan vier jaar lang was de Tweede Wereldoorlog min of meer aan Overloon voorbijgegaan. Maar op 26 september 1944 bereikte het front het dorp in De Peel. De smalle strook land die tijdens de operatie Market Garden tussen Eindhoven en Arnhem was bevrijd, werd langzaam maar zeker verbreed. De opmars van het geallieerde leger verliep voorspoedig tot aan Overloon. Daar hadden de Duitsers zich ingegraven om de vijand een halt toe te roepen. Op 30 september zetten de geallieerden de aanval in met de 7e Amerikaanse Pantserdivisie. Na negen dagen zeer felle strijd trokken de uitgeputte Amerikanen zich terug en werden zij afgelost door Britse legereenheden onder bevel van generaal-majoor L.C. Whistler. Na een paar dagen van betrekkelijke rust, waarin door hevige regenval Overloon was veranderd in één grote modderpoel, brak op 12 oktober om 11.00 uur de hel los. Anderhalf uur lang bestookten de geallieerden de Duitse stellingen met zware artillerie en luchtaanvallen. Ruim 100.000 granaten vlogen de Duitsers om de oren. Toen het dorp volledig in puin lag, begon de opmars van de Britten. Huis voor huis werd veroverd ten koste van enorme verliezen. Ook in de bossen vonden felle man tegen mangevechten plaats. Op 14 oktober, om vier uur in de middag, viel het laatste bolwerk, de kerk, in het dorp Overloon. De nog aanwezige Duitsers werden gevangengenomen. Overloon bleef achter als een totaal verwoest dorp.
Na de begraafplaats gaat de route over een smal bospad tot aan een aantal woningen bij de bosrand.
Hier loop je de bebouwde kom van Overloon binnen en kom je uiteindelijk weer bij het startpunt op het 14 Oktoberplein.
Het moge duidelijk zijn na lezing van het voorgaande dat men de dag van de bevrijding van Overloon nog altijd eert.
Reactie plaatsen
Reacties
Dank je wel Toon.
Prachtige foto's Willem, en groot zijn ze nog mooier!!!
Dank je wel Adrie.
Het is inderdaad een zeer ingrijpend gebeuren geweest destijds in Overloon.
Mooi verslag! Het is inderdaad een verhaal om niet te vergeten wat er op het informatiepaneel bij het Brits ereveld staat. Met dit verhaal in het achterhoofd tijdens de wandeltocht geeft toch een aparte kijk op Overloon en de omgeving. De geallieerde bevrijdingsoperaties staat bekend als enige tankslag die op Nederlands grondgebied plaatsvond tijdens de bevrijding en is de geschiedenis ingegaan onder de namen De vergeten slag, Operation Aintree en De tankslag bij Overloon. Ook de Loobeek heeft een belangrijke rol gespeelt wat de beek de bijnaam Bloedbeek opgeleverd heeft nadat Overloon bevrijd was tijdens de opmars naar Venray.
Ha, ha. Bedankt Toon. Dat kleine euvel ga ik verhelpen.
Weer een prachtige serie Willem, alleen jammer dat er geen foto's vergroot kunnen worden,vooral van die vlinder en de bloemen is jammer.