Breuken en wijstgronden-tocht bij uden
De wandeling gaat door het natuurgebied De Maashorst ten noorden van de plaats Uden, een landschapspark van zo’n 2400 hectaren. Ooit stroomde hier de Maas in lang vervlogen tijden en heeft er keien uit de ijstijd achter gelaten. Door een breuk in de aardkorst kwam de bodem steeds meer omhoog, waardoor de Maas naar het oosten werd gedrukt. Het land kwam hoger te liggen en dat hoge stuk land heet een horst. Zo is het gebied aan de naam Maashorst gekomen. Staatsbosbeheer heeft hier veel nuttig werk verricht en het landschap heeft steeds meer zijn oorspronkelijke variatie terug gekregen, zoals bos afgewisseld met heide, beekjes, vennen, stuifzand en akkers. Er grazen hier sinds enkele jaren wisenten en Exmoor pony’s. Ook loopt er rundvee rond welk veel lijkt op een oorspronkelijke bewoner, de tauros, die echter in 1627 was uitgestorven. Men probeert dit rund echter terug te fokken met zoveel mogelijke eigenschappen van de oorspronkelijke tauros.
De juiste routebeschrijving kun je vinden je op de site https://www.klikprintenwandel.nl/wandelroutes/breuken-en-wijstgronden-tocht
Ik liep deze 21 kilometer lange tocht begin maart 2020.
Het begin en eindpunt van de wandeling is in het buurtschap Bedaf, wat ligt tussen Vorstenbosch en Uden.
Oorspronkelijk heette het buurtschap geen Bedaf, maar Zandberg. Het is Bedaf (verbastering van Bid-af) gaan heten toen het een bedevaartplaats werd. Als bedevaartplaats heeft het vanaf 1648 ongeveer 135 jaar bestaan. Toen werden de relieken (= delen van een lichaam van een heilige of voorwerpen die met die heilige in aanraking zijn geweest) van de Heilige Cunera overgebracht naar de Antoniuskapel. Waarschijnlijk was het een houten kapel die gestaan zou hebben langs de huidige Bedafseweg. In 1784 werden de relieken echter naar elders overgebracht en kwam er een einde aan de bedevaart. Tegenwoordig is Bedaf vooral bekend vanwege de Bedafse Bergen, een natuurgebied dat deel uitmaakt van een stuifzandrug.
De wandeling start vanaf een parkeerterrein aan de Schansweg in het buurtschap Bedaf.
Het parkeerterrein aflopend ga je over graspaden door randen van grasland, waarbij de vele waterlopen in het gebied opvallen.
Je passeert een bijzonder natuurgebied “Annabos”.
Wat is er nu zo bijzonder?
De hoger gelegen gronden zijn hier, door de aanwezigheid van een breuk in de aardkorst, natter dan de lager gelegen gronden. Dit verschijnsel komt alleen maar voor in de Peellandbreuk in Zuidoost Nederland.
Dit verschijnsel noemt men “wijst”, vandaar de naam “wijstgronden”.
Op een paneel staat meer informatie over het gebied.
Op een gegeven moment zie je aan de linkerkant over een waterloop uitkijkend de kerk van Uden op de achtergrond en verderop kom je bij de beek de Leijgraaf die vanaf Boekel bij Berlicum in de Aa uitkomt.
Van oorsprong is het geen natuurlijke beek. Het was een vochtige laagte en na uitgraving kreeg het de naam Leijgraaf (letterlijk ‘geleide gegraven loop’).
Na de brug over de Leijgraaf loop je via een klaphek een stuk langs de beek tot het volgende klaphek. Omdat er daar een stuw in de Leijgraaf ligt is er een vispassage of vistrap aangebracht. Die vistrappen moeten zijn aangepast aan de vis die er gebruik van moet maken.
Na het passeren van een boerderij met meerdere stallen viel mij dit tafereel op: een houten dierenverblijf met daarnaast een boom die beiden behoorlijk scheef staan, waarschijnlijk door harde wind.
Het dierenverblijf deed geen dienst meer. De boom zit echter nog vol leven.
Je komt nu in een gebied waar de Peellandbreuk loopt, zoals in de routebeschrijving bij punt 2 al staat vermeld. In dit gebied “Natuurgebied de Loose en Raktse Beemden” zie je dat op het breukvlak de doorstroming wordt bemoeilijkt door lagen die geen water doorlaten. Daardoor stijgt het water omhoog en komt als kwelwater aan de oppervlakte. De hoge gronden zijn dus nat en de lager gelegen gronden droog. Het kwelwater is rijk aan ijzer. Aan de oppervlakte oxideert het en krijgt het water een roestbruine kleur. Op een plek is goed te zien hoe het kwelwater aan de oppervlakte komt.
Verder lopend gaat de wandeling over een knuppelbrug over de wijstgronden.
Door een volgend akkerbouwgebied “’t Loo” ga je over graspaden langs opnieuw diverse waterlopen, waarna je bij een bosperceel uitkomt.
Daar doorheen lopend kom je bij een ANWB-paddenstoel en volg je de richting Schaijk (zie bij punt 5 van de routebeschrijving).
Je passeert een viaduct met een wildwissel over de snelweg A50.
Langs de wildwissel liggen stukken boomstammen en boomstronken waarop diverse schimmels parasiteren.
De vele soorten schimmels en de kleuren vallen daarbij erg op.
Na het viaduct gaat de wandeling door een groot bosgebied van De Maashorst naar de Slabroekse Bergen.
Vanaf een heuvelrug heb je daar een mooi uitzicht over het heidegebied.
Het pad over de heuvelrug slingert tussen de bomen met afdalingen en stukjes klimmen.
Na een laatste afdaling kom je via een klaphek in het natuurgebied De Maashorst van Heesch en Nistelrode.
Aan het begin van het pad staan machtige oude eikenbomen.
Na een open gedeelte en na een horecagelegenheid gaat de tocht weer naar een bosgebied (zie bij punt 7 van de routebeschrijving).
Het bosgebied uitkomend loop je over een zandweg door akkerbouwgebied “De Hoef” richting Nistelrode.
Nadat je onder een viaduct van de A50 bent doorgelopen en weer langs een waterloop kom je bij een horecagelegenheid met de toepasselijke naam “De Nistel”. Je bent tenslotte op het grondgebied van Nistelrode!
Je loopt er de kans te worden gadegeslagen door een nieuwsgierig varken, maar de koffie met taart is er lekker. En het personeel is er zeer vriendelijk.
Ze zijn open elke woensdag, donderdag, vrijdag en zondag van 11.00 tot 17.00 uur.
Voor meer informatie: www.de-nistel.nl.
Daarna gaat de wandeling via een bosgebied langs een blokhut en rond een flinke visvijver naar een doorgaande weg, de “Piet Geersdijk”, die richting Bedaf gaat (foto links).
Na 120 meter over die dijk te hebben gelopen ga je linksaf (punt 10 van de routebeschrijving). Door een bosgebied loop je door het buitengebied tussen Nistelrode en Bedaf.
Je komt voor de tweede keer langs dezelfde blauwe WOB paal (hier loopt de wandeling ook langs op de heenweg) en vervolgens weer langs enkele waterlopen waarna je uitkomt bij enkele woningen en boerderijen. Daar buigt de wandeling naar links langs een terrein met chalets en een stuk verderop over een pad met fietspad “Achter de Berg” kom je uit bij een uitkijktoren, punt 12 van de routebeschrijving, waar je een prachtig uitzicht hebt over de omgeving. (Hier heb je kans de genoemde grazers te zien. Helaas niet toen ik er was.)
Het laatste deel van de wandeling gaat door het gebied “Bedafse Bergen”, wat gekenmerkt wordt door de hoge stuifduinen.
De poel in het gebied bevatte nu wel water, maar de vele regen van de afgelopen tijd zal daar de oorzaak wel van zijn.
Reactie plaatsen
Reacties
Gisteren geweest Adrie, Helemaal gelijk. Wel jammer dat nu het weiland onder water ligt.. maar ja dat zal over 4 jaar wel weer anders zijn ;)
Hallo,de laatste 2 foto,s van Bedaf vind ik zo mooi,ik ben achter de berg geboren en zou graag 2schilderijtjes willen hebben van die foto,s.
Zou jij mij de originele foto,s van die 2 op kunnen sturen,eventuele kosten laat effe weten.
Mvg Resie
Prachtige wandeling Willem!!
Bedankt voor je reactie Adrie. Jouw opmerking over de waterstand in de vispassage zou wel eens juist kunnen, want er ligt behoorlijk veel water op het land.
Mooi verslag en fotoreportage! Wat mij opviel is dat de waterstand bij de vispassage nu best wel laag staat mogelijk is dit gedaan zodat de omliggende landerijen weer toegankelijk worden voor landbouwmachines. Het oogt in de wijstgronden nu nog wat kaal zelf ga ik wat later in de lente weer eens kijken hoe het er dan uit ziet.